Warszawa, 28 listopada 2023 r.
Zastrzeżenie numeru PESEL – pełne wdrożenie usługi dopiero od 1 czerwca 2024 r.
Z dniem 17 listopada 2023 r. rozpoczęto wdrożenia pierwszego etapu rozwiązania mającego poprawić bezpieczeństwo obywateli, tj. zastrzegania numerów PESEL. Od tego dnia każdy obywatel może zastrzec swój numer PESEL w publicznej bazie. Obecnie można to zrobić przez stronę internetową gov.pl lub w urzędzie gminy.
Usługa została wprowadzona na podstawie ustawy z dnia 7 lipca 2023 r. o zmianie niektórych ustaw w celu ograniczania niektórych skutków kradzieży tożsamości. Celem zastrzeżenia jest zwiększenie ochrony obywateli przed nadużyciami wynikającymi z kradzieży danych i ograniczenie wyłudzania środków finansowych poprzez zaciąganie zobowiązań finansowych na inną osobę, m.in. umowy kredytu, umowy pożyczki, umowy sprzedaży nieruchomości. Zgodnie z ustawą obywatele nie będą obciążani za zobowiązanie, które zostało zaciągnięte bez ich wiedzy mimo istniejącego zastrzeżenia.
Choć możliwość zastrzeżenia numeru PESEL istnieje już teraz, to takie zastrzeżenie będzie mieć skutek wyłącznie na przyszłość. Wynika to z faktu, że zgodnie z ustawą, od 1 czerwca 2024 roku podmioty takie jak banki, instytucje kredytowe lub notariusze przed zawarciem umowy lub podjęciem czynności będą musiały sprawdzać w rejestrze zastrzeżeń PESEL, czy numer PESEL danej osoby został zastrzeżony. Zatem zastrzeżenie numeru PESEL będzie chronić przed zdarzeniami, które będą mieć miejsce dopiero od 1 czerwca 2024 r., nawet jeśli zastrzeżenie zostało dokonane wcześniej.
Choć pełna funkcjonalność w/w usług zacznie obowiązywać od 1 czerwca 2024 r. to obecnie klienci instytucji finansowych mają możliwość skorzystania z istniejących na rynku narzędzi chroniących ich dane osobowe i finanse, tj. prowadzonego przez ZBP Systemu Dokumenty Zastrzeżone oraz Systemu Zastrzeżeń Kredytowych BIK S.A.
Prowadzony przez BIK System Zastrzeżeń Kredytowych ma na celu uniemożliwienie zaciągania kredytów dla zastrzeżonych numerów PESEL. Z kolei podstawowym celem funkcjonowania Systemu Dokumenty Zastrzeżone jest zapobieganie zaciąganiu na skradzione dane identyfikujące osobę zobowiązań w postaci kredytów i pożyczek, otwierania rachunków bankowych, rejestrowania na jej dane działalności gospodarczej, czy też sprzedaży nieruchomości, której jest jedynym właścicielem. W Systemie Dokumenty Zastrzeżone uczestniczą niemal wszystkie polskie banki oraz wiele innych firm i instytucji finansowych. System DZ jest powszechnie wykorzystywany przez banki w celu weryfikacji tożsamości klientów w oparciu o przedkładane dokumenty tożsamości, jak również w oparciu o weryfikację danych w rejestrach państwowych, tj. PESEL i RDO (za pośrednictwem rozwiązań teleinformatycznych ZBP poprzez System DZ).
